فرهنگ سازمانی آمیخته ای از مفروضات بنیادین، ارزش ها، باور ها و نگرش های سرمایه انسانی است که در طول تاریخ حیات سازمان توسعه پیدا می کند و هنجار ها و رفتار های سازمانی را شکل می دهد.
فرهنگ آرمانی مبتنی بر ۱۶ عامل فرهنگی است که تلاش میکند محیط کار سازمان را به محلی لذت بخش و سرشار از اعتماد متقابل تبدیل کند که در آن افراد بالاترین سطح شایستگی و توانایی خود را بروز می دهند و به نتایج شگفت انگیز دست پیدا می کند.
مفهوم فرهنگ
مفهوم فارسي فرهنگ مركب از دو جزء است :
۱- “فر” كه به معنای بالا ، پيش و جلو است .
۲- “هنگ” يا “هنج” كه به معنای قصد كردن ، كشيدن و آوردن است .
واژه فرهنگ در ادبيات فارسی باستان به معنای تربيت كردن ، پرورش دادن، دانش ، هنر خرد و ادب بكار رفته است .
” فرهنگ يك الگوی انديشيدن و عمل كردن است و همه اعتقادات، باورها، ارزشها، آرمانها، هنرها، فنون و آداب جامعه را در بر می گيرد و در رفتار و عملكرد فرد يا گروه تجلی پيدا می كند .”
فرهنگ و ساختار سازمانی
۱. ساختار سازمانی وظیفه گرا و فردگرا
۲. نظام ارزشیابی فردگرا
۳. کمبود سیاست ها و سیستم های حمایت از کار تیمی
۴. نبود الگوی مناسب برای کار تیمی
۵. تعدد تیم ها در سازمان
فرهنگ سازمانی آمیخته ای از مفروضات بنیادین، ارزش ها، باور ها و نگرش های سرمایه انسانی است که در طول تاریخ حیات سازمان توسعه پیدا می کند و هنجار ها و رفتار های سازمانی را شکل می دهد.
فرهنگ آرمانی مبتنی بر ۱۶ عامل فرهنگی است که تلاش می کند محیط کار سازمان را به محلی لذت بخش و سرشار از اعتماد متقابل تبدیل کند که در آن افراد بالاترین سطح شایستگی و توانایی خود را بروز می دهند و به نتایج شگفت انگیز دست پیدا می کند.
۱۶ عامل فرهنگی در فرهنک آرمانی
- Hiring
- Welcoming
- Inspiring
- Speaking
- Listening
- Collaborating
- Conflict Managing
- Thanking
- Developing
- Balancing
- Supporting
- Including
- Celebrating
- Rewarding
- Contributing
- Performance Management
فرهنگ و رهبری
موسسان سازمان با خلق فرهنگ های سازمانی، مسیر حرکت، اهداف و ارزشهای بنیادین را ترسیم می کنند.
در طی زمان، رهبران بصورت آگاهانه یا ناآگاهانه به این فرهنگ ها شکل می دهند.
بهترین رهبران بر چه مواردی مسلط هستند؟
- چه نقشی و در کدام فرهنگ سازمانی دارند ؟
- چه زمانی وقت تغییر است؟
- کدام فرایند از کدام فرهنگ متاثر است؟
مدل های فرهنگ سازمانی در جهان
۱. مدل فرهنگ سازمانی کوك و لافرتی
ارزیابی بر اساس سه فرهنگ عمومی زیر تعیین میشود، که هر کدام نیز توسط چهار هنجار شکل گرفتهاند:
۱. فرهنگ سازنده: که در آن افراد برای رسیدن به بالاترین سطح رضایت با دیگران تعامل میکنند.
۲. فرهنگ منفعلانه: که در آن افراد به گونهای رفتار میکنند که امنیت شخصیشان تهدید نشود.
۳. فرهنگ متهاجم: که در آن افراد نگاه خاصی به کار برای حفظ امنیت و موقعیت فعلی دارند.
هنجارهای سازنده
- کسب هدف
- خودشکوفایی
- خود برانگیختگی
- عاطفی
هنجارهای انفعالی
- تاییدی
- قراردادی
- وابستگی
- پرهیز و اجتناب
هنجارهای تهاجمی
- مخالفت
- قدرت طلبی
- رقابت
- کمال طلب
۲. مدل فرهنگ سازمانی دنیسون
ارزیابی بر اساس چهار پارامتر زیر تعیین میشود که هر پارامتر خود شامل سه زیرپارامتر است:
۱. درگیر شدن در کار: چقدر افراد در سطوح مختلف در تصمیمگیری ها نقش دارند؟
۲. سازگاری: میزان ثبات و یکپارچگی درونی سازمان چقدر است؟
۳. انطباقپذیری: چقدر این سازمان در برابر تغییرات بیرونی منعطف است؟
۴. ماموریت: اهداف و جهت سازمان برای اعضای آن چقدر شفاف است؟
میزان درگیر شدن در کار
- توسعه قابلیتهای اعضا
- تیمسازی و کار گروهی
- اختیار و ابتکار عمل افراد
میزان سازگاری
- هماهنگی در عین کارکردهای متفاوت
- توافق در اختلافات
- اشتراک در ارزشهای بنیادین
میزان انطباقپذیری
- یادگیری سازمان از محیط
- درک مشتری و نیازهایش
- تغییر متناسب با محرکهای بیرونی
میزان درک ماموریت
- چشمانداز
- اهداف و مقاصد
- جهتگیری استراتژیک
۳. مدل کامرون و کوئین
در این تقسیمبندی هر سازمان میتواند ترکیبی از چهار فرهنگ تیمگرا، توسعهگرا، نتیجهگرا و یا مرتبهگرا باشد. برای اینکار شش معیار زیر استفاده میشود:
۱. خصوصیات حاکم بر سازمان
۲. رهبری سازمان
۳. مدیریت کارکنان
۴. انسجام سازمانی
۵. تأکید و تمرکز بر استراتژی سازمان
۶. معیارهای موفقیت
۴.مدل فرهنگ سازمانی شاین
الگوی ارائه شده توسط شاین دارای سه سطح است
بیرونی ترین سطح به سطح آشکار فرهنگ معروف است و تحت عنوان سطح اول نامگذاری شده است. نمود عینی این سطح در نحوه ابراز احساسات، گفتار استفاده از اشیا، اعمال و کردار مراسم، تشریفات و مظاهر عملکردی تجلی پیدا می کند، به عبارت دیگر هر آنچه که مشاهده می کنیم، رفتار می کنیم، نشان می دهیم، گون های که صحبت می کنیم، نحوه دکوراسیون اتاق معماری ساختمان و …… نشانگر بخش پیدایی فرهنگی است که در آن زندگی می کنیم.
سطح دوم فرهنگ، اشاره به معیار ارزش گذاری شده از جمله زشت و زیبا، خوب و بد و باید و نباید دارد.
مولفه های سطح سوم مبنای کلیه ارزش ها و در نتیجه اعمال و رفتار سازمانی خواهد بود. مفروضات نسبت به حقیقت و واقعیت، ماهیت طبیعت و فعالیت های انسان، ماهیت زمان، فضا که مبنای شکل گیری رفتار وتعاملات اجتماعی آنان می گردد.
۵.مدل فرهنگ سازمانی چارلز هندی
در این تقسیمبندی هر سازمان میتواند ترکیبی از چهار فرهنگ تیمگرا، توسعهگرا، نتیجهگرا و یا مرتبهگرا باشد. برای اینکار شش معیار زیر استفاده میشود:
۱. خصوصیات حاکم بر سازمان
۲. رهبری سازمان
۳. مدیریت کارکنان
۴. انسجام سازمانی
۵. تأکید و تمرکز بر استراتژی سازمان
۶. معیارهای موفقیت