پیش به سوی تبدیل شدن به یک مدیر ارشد اجرایی (CEO) حرفه ای

مدیر ارشد اجرایی کیست؟

مدیر ارشد اجرایی چگونه استخدام می شود؟

مسیر تبدیل شدن به یک مدیر ارشد اجرایی، حتی برای رهبران با تجربه نیز سخت و دشوار است. در این مطلب، 4 راهکار کلیدی برای پیمودن موفقیت­ آمیز این مسیر دشوار ذکر شده است.
"ما نه بر کوه­ها، که بر خودمان فائق می­آییم" (Edmund Hilary)

بلندترین قله جهان، با ارتفاع 30000 پا (9144) بالاتر از سطح دریا، به کوه اورست تعلق دارد. بسیاری از کوهنوردان سال­های زیادی را برای کسب تجربه، مهارت و آمادگی فیزیکی و روانی جهت صعود به قله اورست صرف می­ کنند، با این وجود تعداد اندکی می­توانند خود را به قله برسانند.

فتح قله اورست بعد از ادموند هیلاری (Edmund Hillary) و تنزینگ نورگی (Tenzing Norgay) که برای اولین بار در سال 1953 صورت گرفت، تنها توسط 5000 نفر انجام شده است.

سختی صعود با نزدیک شدن به قله چندین برابر می­ شود.­ مسیر کمپ نهایی تا قله "منطقه مرگ"  نامیده می­شود. در این مسیر هوای رقیق و طوفان­ های سخت در هم­ می ­آمیزند و باعث ایجاد سردرگمی، توهم و مشکلات مرتبط با سلامتی می­ شوند. با این وجود، لحظات جادویی ایستادن بر بام دنیا، در چند قدمی افرادی است که می­توانند بر این چالش­ ها فائق آیند.

از دهه 1950 تاکنون، تعداد افرادی که توانسته ­اند مدیر ارشد اجرایی 500 شرکت بزرگ آمریکایی (که از لحاظ فروش در صدر بوده­اند) شوند، بسیار کمتر از تعداد افراد فاتح قله اورست بوده است. زمانی که ماری بارای(Mary Barra) 18 ساله، به عنوان مهندس کارآموز به جنرال­ موتورز پیوست، احتمال اینکه روزی بر مسند مدیر ارشد اجرایی شرکت بنشیند، کمتر از 1 در 750،000   (تعداد افراد شاغل در جنرال موتورز) بود. بیشتر احتمال می­ رفت که او دچار برق­ گرفتگی شود! اما امروز، بیش از 9 سال است که او به عنوان اولین زن آمریکایی، رهبری یک شرکت خودروسازی آمریکایی را بر عهده دارد.

سفر بارا به اوج، همانند بسیاری از مدیران ارشد اجرایی 500 شرکت بزرگ آمریکا، مستلزم یادگیری مدوام و داشتن سوابق موفق در انواع موقعیت های مقام ارشد بود. او در طول دوران کاری­ اش، به تقویت ویژگی­ هایی که برای رهبری آرمانی حیاتی است، از جمله تفکر استراتژیک، برقراری ارتباط، ریسک ­پذیری، اصالت، فروتنی، انصاف، انعطاف ­پذیری، استقامت و قاطعیت ممارست نمود. با این حال، او چند سال پیش از آنکه مدیر ارشد اجرایی شود، احساس کرد که از مسیر اصلی خود منحرف شده است، چرا که به طور غیره منتظره ­ای به سمت منابع انسانی که غالبا به عنوان یک موقعیت شغلی نه ­چندان سخت برای بازنشسته شدن زنان مستعد تلقی می ­شود، سوق داده شده بود.

طبق آموخته­ های بارا، رهبران دو یا سه سال قبل از رسیدن به نقطه اوج کاری (مدیر ارشد اجرایی)، همانند کوهنوردان در صعود نهایی خود به قله اورست، با چالش ­هایی روبرو می شوند. برخی مدیران به حاشیه رانده می­ شوند. برخی دیگر نیز برای رسیدن به این موضوع که دیگر تمایلی به پیشرفت بیشتر نخواهند داشت، به تیم­ های برتر می­ پیوندند.  گروهی دیگر نیز در نهایت دچار سردرگمی شده، تعادلشان را از دست داده و سقوط می­ کنند. برای برخی مدیران نیز عوامل بیرونی مانع از رسیدن به منصب مدیر ارشد اجرایی می­ شود.

برد اسمیت، مدیر ارشد سابق شرکت اینتوییت (Intuit) روایت می­ کند که، " زمانی که من کناره ­گیری کردم، شرایط به صورتی بود که ساسان گودرزی مناسب ­ترین گزینه برای فصل بعدی ما بود. سه گزینه بعدی آماده بودند تا مدیر ارشد اجرایی محیط­ های دیگری شوند، پس آنها رفتند تا رهبری شرکت­ های دیگری را بر عهده بگیرند."

اگرچه راهی  برای تضمین موفقیت وجود ندارد، اما در صورتی که مدیر ارشد هستید و آرزویتان رسیدن به اوج موقعیت شغلی ­تان است، این چند روش می­تواند شانس ­تان را برای این منظور افزایش دهد.

چگونه مدیر ارشد اجرایی شویم؟

• با شجاعت تمام، انگیزه ­ها و انتظاراتتان را بررسی کنید.
• در حین اینکه به دنبال دستیابی به نتایج مورد نظرتان هستید، چشم­ انداز کاری­تان را نیز وسیع ­تر کنید.
• شخصیت تان را با فروتن بودن، بهبود بخشیده و قوی­ تر کنید.
• فرآیند انتخاب مدیر ارشد اجرایی را به خوبی درک کنید و درست ­ترین اقدام را در پی بگیرید.
• با شجاعت تمام، انگیزه­ ها و انتظاراتتان را بررسی کنید.

کوهنوردانی که توانسته ­اند به قله اورست صعود کنند، برای راهنمایی کسانی که قصد چنین کاری را دارند، می­گویند که "اورست، فتح یک قله، اضافه کردن عکس به آلبوم­، غلبه بر طبیعت و یا انسان­ های دیگر نسیت. کوهنوردانی که چنین انگیزه ­­هایی دارند،  در اینکه دیگران در مورد ارزش هایشان چگونه قضاوت می­ کنند، گرفتار خواند شد. آنها کورکورانه از اورست بالا خواهند رفت و در صورتی که موفق به فتح قله نشوند، شکستی بی ­پایان را احساس خواهند نمود. و اما اگر که موفق به فتح قله نیز شوند، موفقیت و شهرتشان را جشن خواهند گرفت و زمانی که دوربین­ ها به سمت یک فاتح دیگر بچرخند، احساس پوچی خواهند کرد.

مدیر ارشد اجرایی اسبق مرکز درمانی بیمارستان کودکان سینسیاتی، "مایکل فیشر" در مورد سازمان ­های پیشرو، به نکته مشابهی اشاره می­کند. " اگر خودخواهی­ تان (نفس­تان)، دلیل اصلی برای رسیدن به منصب مدیر ارشد اجرایی است، بعید است که انگیزه ­تان برای رسیدن به آن، با گذشت زمان پایدار بماند." با بسط نکته مورد اشاره فیشر، جدول زیر لیست کوتاهی از انگیزه ­ها و انتظارات  را ارائه می­ دهد. به کمک این جدول، می­توانید بفهمید که تا چه اندازه مناسبِ بالاترین منصب (مدیر ارشد اجرایی) هستید.

انگیزه ها و انتظارات از مدیر ارشد اجرایی چیست؟

عنوان	انگیزه مقطعی	انگیزه پایدار
چرا می­خواهم مدیر ارشد اجرایی شوم	انگیزه ه­ایی که با افزایش پول، ثروت و احترام در مراحل بالاتر در ارتباط است	من به طور هیجان­ انگیزی متصورم که می­توانم به کمک دیگران باعث تغییر در شرکت شوم
نظر من در مورد انتخاب شدن در منصب مدیر ارشد اجرایی چیست	من به هدف نهایی خود که همان اثبات خودم هست، رسیدم	خدمت به عنوان مدیر ارشد اجرایی  شرکت، برای من یک افتخار است
نظر من در مورد انتخاب نشدن در منصب مدیر ارشد اجرایی چیست	رقابت را باختم، گزینه مناسبی برای مدیر ارشد اجرایی نیستم، و دیگران را نامید کردم	دارم به بهترین ورژن خودم تبدیل می­ شوم، حتی اگر مناسب اینجا نباشم
به عنوان مدیر ارشد اجرایی، به چه شکلی بر ارزش ها خواهم افزود	مسائل مشکلی که دیگران قادر به حل آن نیستند، حل خواهم نمود	مسائل سختی را مطرح خواهم کرد آنچنان که موجب نمایان شدن استعدادهای بالقوه در دیگران شوم
احساسم به عنوان مدیر ارشد اجرایی چه خواهد بود	احساس خواهم کرد که در مرکز عمل هستم و افرادم بایستی کمکم کنند.	به خاطر موقعیتم و نیز رعایت انصاف و بی­طرفی، احساس تنهایی خواهم کرد
به عنوان مدیر ارشد اجرایی به چه شکلی عمل خواهم نمود	چون من رئیس هستم، پس شرکت را به هر صورتی که خودم بخواهم، اداره خواهم نمود	من مسئول تمام سهامدارن شرکت هستم و برای هرچیزی من جوابگو خواهم بود

در صورتی که انگیزه­ های­تان در مورد انتخاب شدن به عنوان مدیر ارشد اجرایی، مشابه موارد مطرح شده در ستون مربوط به انگیزه ­های مقطعی در جدول باشد، بعید است که تلاش­هایتان برای رسیدن به این منصب، مثمرثمر واقع گردد. تمایلات خودخواهانه شما، به زودی موجب خواهد شد که در مواجه با افزایش مستلزمات لازم (آنچه که لازم است تا انجام دهید) برای این منصب، احساس ناراحتی کنید. شما به جای آنکه وقت­تان را صرف تعیین مسیر حرکت شرکت، سازماندهی شرکت، بسیج کردن مدیران شرکت، تلاش کردن برای ایجاد مشارکت با مدیران اجرایی و سهامداران، و نیز بهبود بهره ­وری شخصی کنید، مشغول کارهای دیگری خواهید بود.
نیکولاس بلوم (Nicholas Bloom)، استاد اقتصاد دانشگاه استنفورد آمریکا، که زمان زیادی را صرف تحقیق درمورد مدیر ارشد اجرایی کرده است، از واقعیت ­هایی که خود به عینه مشاهده کرده است می­گوید: "به راستی که این شغل، شغل ترسناکی است. من خود تمایلی بدان ندارم. مدیر ارشد اجرایی بودن به معنی یک کار صد ساعته در هفته است. شما بایستی کل زندگی­تان را صرف آن کنید. فوق ­العاده استرس ­زاست. مطمئناً، امتیازات بی­شماری برای آن وجود دارد، اما در عین حال همه جانبه نیز هست."

ساتیا نادلا (Satya Nadella) مدیر ارشد اجرایی مایکروسافت ، این کار را به عنوان یک کار شبانه روزی (24 ساعته) توصیف می­ کند. مربی فقید او "بیل کمپل" که سه بار مدیر ارشد اجرایی و هم­چنین مربی تأثیرگذار چندین رهبر صنعت فناوری بوده است، اغلب به ساتیا یادآوری می­کند که "کسی تا به حال موفق به پایان رساندن کامل این کار نبوده است، کاری که همیشه از شما بزرگتر است." بسیاری از مدیران ارشد اجرایی در نهان خود باور دارند که بهترین شغل در دنیا، حقیقتاً، شغلی است که یک پله پایین­ تر از مدیر ارشد اجرایی است.  شغلی که به اندازه مدیر ارشد اجرایی، مورد توجه نیست، با این حال، فرصت­ های ایجاد تغییر و امتیازات بسیار عالی را نیز شامل می­ شود.
بدون داشتن انگیزه ­های درست، فرد متوجه خواهد شد که تلاش ­هایی که برای مدیر ارشد شدن می­کند، بیش از آن است که سود شخصی در پی داشته باشد و حتی امکان موفقیت نیز کمتر خواهد بود. طبق روایت فیشر از CCHMC، "اگر به عنوان رهبر یک مؤسسه، عمیقاً نگران و مراقب شرکت  و سهامدارن آن  نباشید، در صورت سخت شدن اوضاع، به چالش کشیده نخواهید شد."

با توجه به این دلایل، پیشنهاد ما به مدیران این است که قبل از تصمیم­ گیری برای صعود نهایی، به اعماق درونشان رجوع کنند. اگر هدف­تان فقط خودتان (آمال و اهداف شخصی) هستید، یا احساس تعهدی نسبت به کاری که می­خواهید انجام دهید، ندارید، بدانید که آن بالا مکانی خصم ­آلود و خشن است. جایی که در صورت برخوردن به مشکل، کسی را برای نجات خود نخواهید یافت.

در صورتی که اشتیاق و هدف­تان در این است که به دیگران برای رسیدن هرچه سریعتر به ارتفاعات بالاتر کمک کنید، به احتمال زیاد شما از ماجراجویی خود عمیقاً رضایت خواهید داشت. کِنِث چنولت (Kenneth Chenault) مدیر عامل اسبق آمریکن اکسپرس، چنین طرز فکر برنده­ای را به تصویر می­کشد: "اگر می­خواهید رهبری کنید، باید متعهد به خدمت باشید."

در انتها، زمانی که انگیزه ­ها و انتظارات­تان را بررسی می­ کنید، به تأثیری که منصب جدیدتان (مدیر ارشد اجرایی) بر خانواده ­تان خواهد گذاشت را نیز در نظر بگیرید. گرگ کیس، مدیر ارشد اجرایی شرکت Aon می­گوید: تأثیر این شغل بر خانواده ­تان بسیار بیش از آن چیزی است که فکرش را می­کنید." کن پاول، مدیر ارشد اسبق شرکت جنرال میلز می­گوید:" اخبار مربوط به شما در روزنامه­ هاست. آنها اطلاعات مربوط به حقوق شما را منتشر می­ کنند، یا زمانی که اشتباه می ­کنید، درباره شما حرف می­زنند. چنین چیزهایی برای بچه­ هایتان می­تواند سخت باشد. این بخش ماجرا ناخوشایند است." او نصیحت ساده ­ای برای مدیران ارشد مشتاق دارد: "اگر کسی را دارید (همسر) بایستی درباره این مسائل با او صحبت کنید. در مورد خودم، من و همسرم قبول کردیم  که چنین مسائلی، بخشی از معایب و مزایای منصب مدیر ارشد است." در واقع، طبق اظهارات مدیران موفق ارشد، داشتن همسر یا پارتنری که فهیم و حمایت کننده باشد، ضروری است.

در حین اینکه به دنبال دستیابی به نتایج مورد نظرتان هستید، چشم ­انداز کاری­تان را وسیع ­تر کنید

در سال 2002، استاد مدرسه کنِدی هاروارد (Harvard Kennedy) و مارتی لینسکی (Marty Linsky) اصطلاح جدیدی به ادبیات شیوه مدیریت معرفی کردند – استعاره" خارج شدن از صحنه رقص و رفتن به بالکن." این اصطلاح استعاره از آن است که هر دو عملِ انجام کار (که همان رقصیدن در صحنه رقص است) و  فاصله گرفتن از آن جهت داشتن یک چشم ­انداز بزرگتر (که همان رفتن به بالکن محل اجرای رقص است) بایستی همزمان با هم  صورت گیرد. به روایت هیفتز (Heifetz) و لینسکی (Linsky)، کارآمدترین رهبران، آنهایی هستند که توانایی انجام همزمان این دو کار را داشته باشند.این اصطلاح به ویژه زمانی مؤثر است که احتمال نامزدی فرد برای پست مدیر ارشد اجرایی افزایش می ­یابد. طی این مدت، در نظر گرفتن اقدامات زیر ضروری است:

اقدامات لازم قبل از اینکه مدیر ارشد اجرایی شوید

• یک قدم را هم در صحنه رقص از دست ندهید، مسئولیت­ های روزانه خود را انجام دهید.
• به بالکن محل رقص بروید،  دیدگاه­تان و چشم ­اندازتان را نسبت به آینده، شرکت و سهامدارنش وسیع ­تر کنید.
• جسور باشید، چه هنگام عمل (در صحنه رقص) و چه در هنگام وسیع ­تر کردن اهداف و چشم ­اندازتان (در بالکن).

زمانی که بارا در جنرال موتورز، به عنوان مدیر ارشد منابع انسانی  منصوب شد، ترجیح داد تا روی شغل بعدی متمرکز نشود. در عوض، او آن منصب را پذیرفت و تلاش کرد تا تعاریف جدیدی از مدیریت استعداد، توسعه رهبری، پاداش، مزایا، خدمات درمانی، تحول سازمانی، و سایر سیستم ­های منابع انسانی ارائه دهد. بارا توصیه می­ کند که: " کاری که امروز انجام می­ دهید، طوری انجام دهید که انگار می­خواهید آنرا تا آخر عمر انجام دهید.  این بدان معناست که شما قصد سرمایه ­گذاری روی کارتان دارید، می­خواهید آنرا بهتر کنید و بیشتر مثمرثمر واقع شوید.

وقتی صحبت از وسیع کردن چشم ­اندز کاری­تان (رفتن به بالکن) است، شما بایستی سه کار را به صورت عالی انجام دهید. اولین آن، داشتن نگاهی آینده ­نگرانه به صنعت­ تان است. نادلا از شرکت مایکروسافت می­گوید که" برای آنکه یک مدیر ارشد اجرایی موفق شوید، بایستی کاملا بدانید که دنیا به کدام سو در حرکت است." در واقع، دیدگاه نادلا آن­چنان وسیع بود که توانست در مدیر ارشد شدن وی مؤثر باشد. در آن زمان تفکر جمعی شرکت مایکروسافت بر آن بود که مدیر عاملان جدید از خارج از خود شرکت برگزیده می ­شد. به عنوان بخشی از فرآیند انتخاب، از نامزدها خواسته می ­شد تا در مورد سطحی که می­خواهند شرکت را بدان سو هدایت کنند و نیز دلیل­شان را برای انجام این کار، بنویسند. نادلا در یادداشت خود، استراتژی ابری، سیار و اجتماعی را ارائه کرد، آنچنان که هیئت مدیره را متقاعد ساخت که وی را از میان سایر نامزدها انتخاب کنند.  او در نهایت، شرکت مایکروسافت را به یکی از بهترین شرکت­ های دنیا تبدیل کرد.

دیدگاه بعدی این است که بایستی نگاهی وسیع ­تر از حوزه ­مسئولیت­تان به کل شرکت داشته باشید. در صورتی که طی فعالیت حرفه ­ای ­تان، در نقش­ های مختلف جابه جا شده باشید، انجام این کار برای­تان آسان­تر خواهد بود. با این وجود، هنگام صعود نهایی، تغییر شغل احتمالاً ایده مناسب نخواهد بود.

گیل کلی (Gail Kelly)، مدیر ارشد اسبق بانکداری وستپاک می­گوید: "نامزدهای (برای مدیر ارشد اجرایی) بسیاری دیده ­ام که طی دوسال قبل نامزدشدن شان،  نقش­ هایی را پذیرفته ­اند که فرصتی برای موفق شدن در آن زمان کوتاه را نداشته ­اند. چنین چیزی می­تواند بسیار فاجعه ­آمیز باشد."راه­های بسیاری برای گسترش چشم­انداز و دیدگاه کاری­تان وجود دارد که از آن جمله می­توان به مشارکت در پروژه ­ها، کمیته­ ها و برنامه­ های توسعه، صرف زمان برای تعلیم دیدن در سایر موضوعات و در اولویت قرار دادن آینده شرکت (حتی در صورتی که مربوط به حوزه فعالیت شما نباشد) در هنگام تصمیم­ گیری  اشاره کرد.

نمای سوم بالکن، این است که نگاه مشترکی با سهامداران داشته باشید. مدیران ارشد اجرایی در دنیای امروز، بایستی نگاه جامعی نسبت به طیف وسیعی از مسائل اجتماعی و محیطی داشته باشند. آنها بایستی احساسات کارکنان، مشتریان و هیئت مدیره را در نظر بگیرند و از آنها برای سامان دادن به اصول شرکت در هنگام بروز مشکلات بهره گیرند. داشتن دیدگاه ­های سازمان نهاد و جمعی (به جای شخصی)، متفکرانه و علمی درباره موضوعاتی چون هوش مصنوعی، رشد نابرابری، قطبی سازی سیاسی، بی­ ثباتی جغرافیای سیاسی (ژئوپولیتیک)، وخیم شدن آب­ و هوا و غیره، به زمان و تلاش زیادی نیاز دارد.

اینکه همزمان هم در صحنه رقص باشید و هم از بالکن به صحنه نگاه کنید، به نوعی ریسک ­گریزی است.  هیئت­ های مدیره با درایت، به خوبی می­دانند که  شرکت ­های تحت رهبری مدیران ارشدی که شجاعت انجام اقدامات جسورانه ندارند،  بعید است که از رقبا پیش بیافتند. کلی از شرکت وست­پک برای نشان دادن موضوع از وجه تسمیه بازی کریکت استفاده می­کند. "به عنوان نامزد مدیر ارشد اجرایی، نمی­توانید فقط از ویکت (به نحوه بازی کریکت مراجعه شود) دفاع کنید و امیدورا باشید که از آن خارج نشوید. بایستی جلو بروید و توپ را بگیرید... هرگز و هرگز به خود نگویید که آنچه که انجام داده­اید کافی است."

بارای جنرال موتورز را الگوی خود قرار دهید. یکی از اولین کارهایی که او در نقش مدیر منابع انسانی انجام داد، این بود که آیین­ نامه ده ­صحفه ­ای مربوط به نوع لباس پوشیدن را لغو کرده و آنرا با دو کلمه مختصر جایگزین نمود: مناسب لباس بپوش". انجام این کار بیشتر به جای اینکه مربوط به لباس پوشیدن باشد، به تمایل درونی او به عدم پذیرش فرهنگ صدساله، خشن و پدرانه جنرال موتورز و تغییر آن به سمت شناسایی و توانمندسازی خواسته­ های درونی کارمندان آن اشاره داشت. چنان جسارتی، او را در نظر مدیر عامل و هیئت مدیره برجسته کرد و به او کمک کرد تا از دیدگان آنها، به عنوان رهبری شایسته در آینده شرکت، در نظر گرفته شود.

شخصیتتان را با فروتن بودن، بهبود بخشیده و قوی­تر کنید

در صورتی که از آمریکایی ­ها در مورد نحوه رانندگی ­شان سوأل شود، 88 درصدشان خود را در ردیف رانندگان متوسط به بالا معرفی می­ کنند. درباره میزان توانایی کنار آمدن با دیگران، 25 درصد دانش ­آموزان خود را در یک درصد بالاتر می­دانند. وقتی از زوج­ها خواسته می­شود که میزان سهم­ شان را در انجام کارهای خانه تخمین بزنند، مقدار آن معمولاً سرجمع، از 100 درصد فراتر می­رود. تمامی این موارد نمونه­ های خوبی هستند در اثبات این موضوع که ما اغلب تمایل داریم دید مثبتی نسبت به طرز اعمالمان داشته باشیم و یا اینکه رویدادها را به سود خودمان تفسیر کنیم. به عنوان یک نامزد مشتاق مدیر ارشد اجرایی، مهم است که با فروتنی، تعصبات خودخواهانه درونی­تان را تشخیص دهید و با آنها مقابله کنید:

نقش مدیر ارشد اجرایی

• به طور واقع­ گرایانه ­ای، قابلیت­ هایتان و آنچه که لازم است تا کسب کنید را بررسی کنید.
• مهارت­ های لازم را فرا بگیرید و در مسیر حرکت ­تان، میزان پیشرفت ­تان را ارزیابی کنید.
• طی این فرآیند، از سیاست بازی بپرهیزید.
• برای اینکه توانایی ­هایتان را ارزیابی کنید، ابتدا بایستی بدانید که شرکت در مورد رهبر بعدی به چه چیزهایی نیاز خواهد داشت.
• مؤسسه اسمیت از قیاس مسابقات اسب­ دوانی استفاده می­کند و می­گوید: "دلیل اینکه تعداد برندگان تاج سه­گانه (Triple crown) در مسابقات اسب دوانی دربی کنتاکی اندک است، این است که مسیر این مسابقات نسبت به مسیر مسابقه پریکنس (Preakness) کاملاً متفاوت است و مسیر هر دوی این مسابقات نیز نسبت به مسیر بلمونت (Belmont) متفاوت هستند.  اسب مناسب و مسیر درست. اگر می­خواهید مدیر ارشد اجرایی شوید، صادقانه از خود بپرسید که شرکت واقعاً به چه چیزی نیاز دارد؟ و آیا شما امروز این مهارت را دارید؟"
• برای اینکه بفهمید که تا چه اندازه از نیازهای شرکت آگاهی دارید، قابلیت­ هایتان را به چهار بُعد تقسیم کنید. اولین بعد از قابلیت­ های شما، به میزان تجربه و سوابق­ تان برمی­گردد (برای مثال، رهبری تغییرات تحول ­آفرین، ارائه صورت­ های سود و زیان شرکت و  معرفی شرکت در دنیای بیرون). دومین بعد دانش و تخصص شماست (برای مثال، هوش مالی، رهبری فروش، فناوری، بازارهای هدف و تمایلات صنعت). مهارت­های رهبری، سومین بعد از قابلیت ­های شماست (برای مثال، تفکر استراتژیک، شخصیت مدیریتی، تیم­ سازی و خودآگاهی). در نهایت اینکه چه اندازه روابط قدرتمندی دارید و محبوبیت­ تان چقدر است؟ دیدگاه سهامداران خارجی، از جمله سرمایه ­گذاران، مشتریان، تأمین­ کنندگان، کنترل­ کنندگان و رهبران جامعه و هم­چنین اعضای هیئت مدیره درباره شما چگونه است؟
• برای اینکه بتوانید بر تعصبات خودخواهانه درونی ­تان فائق شوید، بایستی نظرات دیگران را نیز جویا شوید (اهل مشورت باشید). آگاهی از نقطه نظر دیگران می­تواند شامل پرسیدن نظرات افراد پیش­کسوت، معتمد و هم­سالان و غیره باشد، اما اغلب باید از فرد دیگری بخواهید که نظرات این افراد را جویا شده و برای­تان اطلاعات جمع کنند. این شخص می­تواند یک همکار قابل اعتماد باشد، اما بیشتر اوقات او یک مربی از خارج شرکت است.

هوبرت جولی، مدیر عامل اسبق بست بای (Best Buy) در مورد تغییر طرز فکرش در مورد استفاده از مربیان می­گوید: "سال­ها پیش اگر کسی به من می­گفت که فلانی تحت تعلیم  مربی است، من متعجب می­شدم و می­گفتم که او چه مشکلی دارد که نیاز به مربی پیدا کرده است؟ اما حالا فهمیده ­ام که یک مربی می­تواند به رهبران موفق کمک کند تا بهتر شوند. تمام صد بازیکن برتر تنیس دنیا، دارای مربی هستند، تمام تیم ­های NFL تحت تعلیم یک مربی-در واقع یک کادر از مربیان هستند، پس چرا مدیران نبایستی مربی داشته باشند؟"
بعد از بررسی و ارزیابی میزان قابلیت ­هایتان، بایستی شروع به بهتر کردن خودتان کنید. فکر کنید که می­خواهید یک سفر آموزشی را شروع کنید. این سفر شامل دوره ­های متناوبی از عمل کردن  و سپس بازتاب­ گرفتن از مشاوران نزدیک در مورد میزان پیشرفت ­تان است. در چنین سفرهایی معمولاً مواردی چون آموزش چگونگی رهبری زیرنظر مربیان، شرکت در انجمن­ ها یا میزگردهای مختلف، بازدید از شرکت­های دیگر، مطالعات هدفمند، گرفتن اطلاعات از کارشناسان و یافتن فرصت­­هایی برای کسب تجربه و ایجاد ارتباط (برای مثال با ایجاد ارتباط با رسانه­ ها، معرفی خود به هیئت مدیره و معرفی شرکت به دنیای بیرون) در کنار هم صورت می ­گیرند.

در هنگام این سفر بایستی متعادل باشید. شما طی این سفر در حین اینکه در حال افزایش نفوذتان هستید، می­خواهید به دیگران این پیام را بدهید که در پی صعود نهایی (رسیدن به منصب مدیر ارشدی) هستید بدون آنکه خود بزرگ­بین و یا چاپلوس به نظر بیایید. طبق گفته مؤسسه اسمیت، زمانی که افراد شروع به دویدن برای گرفتن این منصب می­کنند، معمولا افتضاح به بار می­آورند. آنها برای این کار کمپین به پا می­کنند. در حالی که این سریعترین راه برای خارج کردن­شان از مسیر درست است.
کلی از شرکت وست­پک، رموز موفقیتش را به اشتراک می­گذارد و می­گوید که: "سیاست بازی نکنید، دیگران را تضعیف نکنید. هیچ­کدام از اینها، ختم به خیر نمی ­شود. اصیل (قابل اطمینان) و در خدمت جمع باشید و از همکاران­تان حمایت کنید حتی اگر رقیب­تان باشند. نصایح وی، مواردی را که در شروع این مقاله بدان ها اشاره شد، چون اهمیت بررسی شجاعانه نیات و انگیزه­­ ها، تأیید می­کند. در صورتی که انگیزه و  نیت ­تان گذراست (مقطعی است)، نمی­توانید مسیر را با قاطعیت و صحت طی کنید. طبق روایت فیشر از شرکت CCHMC، آن (رسیدن به منصب مدیر ارشد) یک جاه­ طلبی بی­ سروصدای همراه با فروتنی است. شما هر روز در پی یادگیری بیشتر، رشد کرده و اعتماد به نفستان افزایش می­ یابد."

در صورت رعایت تعادل، نه تنها از نظر شرکت گزینه مناسب برای جایگاه مدیر ارشد خواهید بود، بلکه هم­چنان می­توانید در پیشرفت و پیروزی شرکت مؤثر واقع شوید. شرکت­هایی موفقند که دارای مدیران خدمت محوری هستند که برای متصل کردن کل اعضاء به همدیگر در تلاشند و جسورانه به نفع کل سازمان عمل می­ کنند. به ویژه مدیرانی که در کنار این کارها و در حین انجام مسئولیت­ های اصلی خود، خودآگاهی­ و قابلیت ­هایشان را بهبود می ­بخشند و روابط مؤثری را توسعه می ­دهند.

فرآیند انتخاب مدیر ارشد اجرایی را به خوبی درک کنید و درست ­ترین اقدام را در پی بگیرید

کوهنوردان در پی صعود از کمپ نهایی به قله اورست، به جایی به نام قله جنوبی می­رسند. در این محل فقط چند ساعت تا تحقق رویای رسیدن به قله باقی مانده است. اما لبه تیز کوه که با نام نایف ریج (لبه چاقو) خوانده می­شود، مانعی شیب دار و جان فرسا بر سر رسیدن به قله است که کوهنوردان با دیدنش، نفس ­ها را در سینه حبس می­کنند.
زمانی که شرکت به طور رسمی شما را یکی از نامزدهای مدیر ارشد اجرایی معرفی می­کند، احتمالاً احساساتی آمیخته از ترس و هیجان (مشابه احساسات کوهنوردان در نایف ریج اورست) در شما شکل خواهد گرفت. فرایند انتخاب توسط هیئت­ مدیره ای مختلف منحصر به فرد است، اما اکثر آنها در موارد زیر مشترک هستند.

نحوه ارزیابی هیئت مدیره برای انتخاب مدیر ارشد اجرایی

1. انتخاب یک شرکت استعدادیابی (شرکت استعدادیابی، شرکتی است که  به نمایندگی از کارفرماها، استعدادهای برتر و نخبگان را شناسایی کرده و معرفی می­کند) بسیار برجسته، به منظور شناسایی بهترین و مناسب­ ترین نامزدها
2. تعیین مطالبات (ویژگی­ ها و قابلیت ­ها) مد نظر شرکت برای مدیر ارشد اجرایی بعدی
3. تعیین اینکه کدام سهامداران و در کدام مرحله در این فرآیند نقش خواهند داشت.
4. انجام یک جست­جوی اولیه برای شناسایی نامزدهای بالقوه در داخل و خارج از شرکت- از جمله مدیران با صلاحیتی که خود به دنبال این منصب نیستند.
5. کاستن از تعداد نامزدهای درون لیست از طریق انجام بررسی­ های دقیق­تر (اغلب با استفاده از بررسی ­های چند منبعی)
6. کاستن از تعداد افراد درون لیست از طریق برگزاری جلسات مصاحبه اولیه به منظور شناسایی افراد کاملاً باصلاحیت (این کار معمولا از طریق شرکت و یا فرد استعداد یاب صورت می­گیرد).
7. ایجاد یک پرونده متشکل از ویژگی­های روان­شناختی، شخصیتی ومهارتی نامزدها که امکان مقایسه و امتیاز دهی را به راحتی فراهم کند.
8. انجام جلسات مصاحبه نهایی به منظور بررسی مواردی چون چشم ­اندازهای مورد نظر افراد برای آینده شرکت، ویژگی­ های رهبری و مدیریتی آنها و تطبیق مشخصات مورد نظر
9. انجام بررسی ­های دقیق نهایی (با هدف جمع ­آوری و تجزیه و تحلیل اطلاعاتی چون هویت و اعتبار افراد و اطمینان از اینکه تمام افراد نامناسب رد صلاحیت شده ­اند) بر روی نامزد مورد نظر
10. اطمینان حاصل کردن از اینکه تمامی سهامداران و ذینفعان شرکت، در مناسب بودن نامزد منتخب اتفاق نظر دارند و سپس پیشنهاد رسمی منصب مدیر ارشد اجرایی به شخص مورد نظر.

خبر خوب اینکه، در صورت سرمشق قرار دادن توصیه ­های مطرح شده در این مقاله، شما برای پاسخگویی تمام سوألات مطرح شده از سمت هیئت مدیره، کاملاً آماده خواهید بود. شما به شیوایی درباره دلایل تان برای نشستن بر مسند مدیر ارشد اجرایی، صحبت خواهید کرد. شما دیدگاه ­های جسورانه ­ای درباره جایی که می­خواهید شرکت را در آینده بدان سو هدایت کنید و نیز درباره چگونگی افزایش سرمایه کلی شرکت، خواهید داشت. هم­چنین نقطه ­نظرات­ جسورانه شما،  به دیدگاه ­های اعضای هیئت مدیره جهت خواهد داد و شما را قادر خواهد ساخت که در مورد کارایی تجربیات، دانش، مهارت­های رهبری و روابط­تان در پیشبرد اهداف آتی شرکت، دلایل مستدل ارائه دهید. شما آماده خواهید بود تا در باره چگونگی پیشرفت و رشدتان در طول سه تا پنج سال آینده و نیز در مورد نقاط ضعفتان و اینکه چگونه می­توانید به کمک افراد دیگرآنها را بهبود ببخشید، به طور شفاف و صادقانه صحبت کنید. شما هم­چنین، از طریق مدیریت صحیح و کمک به همکارانتان، حامیانی خواهید یافت.

همانطور که گفته شد، نایف ریج (اورست) جایی نیست که بخواهید به دور خودتان بچرخید. فیشر از شرکت  CCHMC می­گوید: "احتمالاً انتخاب مدیر ارشد اجرایی، به تنهایی مهم­ترین مسئولیت هیئت مدیره است. آنها این موضوع را بسیار جدی می_­­گیرند، شما هم همینطور. خودتان را آماده کنید، خودتان را آماده کنید، خودتان را آماده کنید." فیشر که به عنوان مدیر ارشد اجرایی در سه شرکت خدمت کرده است، به نکته مهمی اشاره دارد. او بارها فرایند انتخاب توسط هیئت مدیره را با خود تمرین و تکرار کرده و چندین بار توسط مشاوران نزدیکش که نقش شخص منفی ­باف را برایش بازی می­کردند، مورد مصاحبه سوری قرار گرفته است. طی این جلسات، او سؤالاتی را پیش ­بینی کرده و پاسخ­ های واضح و قانع ­کننده­ای برای آنها آماده می­کرد. او از بعد دومی نیز به مطالب ارائه شده در این جلسات نگاه می­کرد. موفقیت­ های فیشر گواه این ادعای معروف مربی فوتبال آمریکایی "وینس لومباردی (Vince Lombardi) است که اعتقاد داشت: "آرزوی پیروزی به اندازه اراده برای آماده شدن برای پیروزی مهم نیست (اینکه بخواهید برای پیروز شدن خودتان را آماده کنید مهم ­تر از آرزوی پیروزی است).
ما از مدیرانی که در مسیر صعود به قله بوده ­اند حمایت کرده ­ایم. تعدادی از توصیه ­های کمتر بدیهی و در عین حال تأثیرگذار که برآمده از تجربیات ما در این زمینه بوده و می­توانند به بهتر شدن عملکردتان حین فرآیند انتخاب رسمی (در منصب مدیر ارشد اجرایی) کمک کنند، بدون ترتیب خاصی در زیر لیست شده است:

وظایف مدیر ارشد اجرایی (CEO) در مراحل قبل از انتخاب

• شرکت یا فرد استعداد یاب، نماینده شما در کمیته جست­جو هستند، به آنها و به فرآیند مد نظرشان احترام بگذارید (سعی نکنید آنها را دور بزنید و نادیده بگیرید)
• تعاملات بخشی از فرآیند مصاحبه می ­باشند. خودتان را به بهترین شکل ممکن نشان دهید. این تعاملات می­توانند طی جلسات رسمی (مانند سخنرانی­ ها و مصاحبه ­ها) و یا غیررسمی (مانند مهمانی­ های شام و مذاکرات جزئی) صورت گیرند.
• شما با دیدگاه­ های جدید و بی ­پروای افراد بیگانه (خارج از شرکت) مواجه خواهید شد. بایستی به آنها (دیدگاه­ها) مسلط باشید. در عین حال واضح است که داشتن دیدگاه ­های درون سازمانی برتری­ های خودش را دارد.
• به مردم توضیح دهید. بایستی بدانید که شما از موضوع خبر دارید، آنها ندارند- پس این وظیفه شماست که طوری آن را مطرح کنید که برای­شان قابل فهم و ساده باشد.
• این مدیر ارشد اجرایی فعلی نیست که مدیر ارشد اجرایی بعدی را انتخاب می ­کند، بلکه این کار بر عهده هیئت مدیره است. اجازه ندهید که نشانه­ های مثبت و یا منفی که از سمت متصدی (مدیر ارشد فعلی) دریافت می ­کنید بر روی عملکردتان و رویه ­تان در طول فرآیند تأثیر بگذارد.
• در مصاحبه، نه تنها خود را برای سؤالات مربوط به حوزه کسب ­وکار شرکت، که برای موضوعات شخصی( برای مثال، " به ما بگویید که چه تجربه ­هایی به شما در ایجاد انعطاف ­پذیری کمک کرده است") نیز آماده کنید.
• به دقت به سؤالات گوش کنید و به مفهومی که در پس سؤالات می­تواند پنهان باشد، آگاه باشید و تلاش کنید تا پاسخی صریح، خلاصه و فراموش ­نشدنی به آنها بدهید.
• تنها به فکر آماده کردن محتوا نباشید. به این نیز فکر کنید که می­خواهید احساسات حضار درباره شما، بعد از آنکه جلسه را ترک کردید، چگونه باشد و رویکردتان را بر این اساس تنظیم کنید.
• مصاحبه یک فرآیند دو طرفه است. از خودتان سؤالاتی بپرسید که به شما کمک کنند تا مسؤلیت­ ها و وظایف­تان را به درستی درک کنید و مطمئن شوید که این شغل دقیقاً همان چیزی است که آرزوی داشتنش را دارید.
• اصالت نیز مانند سایر موارد مهم است. اگر از درون اصیل نباشید ممکن است که در طول مصاحبه بتوانید خود را اصیل و معتبر نشان دهید و کارتان را پیش ببرید، اما در منصب مدیر ارشد اجرایی نخواهید توانست.

توصیه ­هایی که در این مقاله گردآوری شده ­اند، نه تنها برای افرادی که از داخل شرکت خودشان، نامزد مدیر ارشد اجرایی شده ­اند، که برای افراد خارج از شرکت و هم­چنین برای نامزدهای مدیر ارشد عملیاتی (COO)، مدیر ارشد مالی (CFO)، رئیس یک واحد تجاری و غیره نیز می­توانند مفید واقع گردند.
ما هم­چنین رهبران و مدیران را تشویق می ­کنیم تا توصیه ­های ویژه­ را دنبال کنند. برای مثال اگر شما مدیر ارشد مالی هستید و به دنبال منصب مدیر ارشد اجرایی هستید، ممکن است باری که به دوش می­ کشید چندین برابر شود، چرا که شما می­خواهید نشان دهید که تصویری که درذهن دارید بسیار بزرگتر از از اعداد و ارقام است، که مایلید در مورد مفاهیمی که آگاهی چندانی درباریشان ندارید، ریسک کنید، و اینکه می­خواهید از گفتن حقایق، در همکارانتان انگیزه بیافرینید و آنها را به دورتان جمع کنید (حامی و طرفدار خودتان کنید).

آنچه که کوهنوردان باتجربه اورست می­گویند اینست که "ممکن است موفق بشویید یا نشوید، مهم نیست. قله تنها بخش کوچکی از کوه است. بیشتر زیبایی­ ها و شگفتی ­ها در طول صعود تجربه می­شوند." تلاش برای رسیدن به منصب مدیر ارشد اجرایی نیز چنین است. آنچه که در طول این مسیر یاد خواهید گرفت، با ارزش بوده و به احتمال زیاد، شما را در موقعیت­ های خوبی برای صعود به قلل زیبای دیگر قرار خواهد داد. اگر توانستید قله را فتح کنید، تبریک­ ما بپذیرید- شما در میان نخبه ­ترین صعودکنندگان کسب و کار دنیا قرار گرفته ­اید.

حالا یک نفس عمیق بکشید و خودتان را برای صعود به ارتفاعات و مراتب جدید آماده کنید.

فوریه 2023

فصلنامه مکنزی

نویسندگان     Carolyn Dewar, Scott Keller, Vik Malhotra, and Kurt strovink